SBTI (Science Based Targets Initiative) yani Bilim Temelli Hedefler Girişimi, Karbon Saydamlık Projesi (CDP – Carbon Disclosure Project), Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi (UNGC – United Nations Global Compact), Dünya Kaynakları Enstitüsü (WRI – World Resources Institute) ve Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF – World Wide Fund for Nature) arasında yapılan iş birliği sonucunda 2015 yılında kurulmuş ortak bir girişimdir.
Paris İklim Zirvesinden sonra ülkeler iklim değişikliği konusunda hem fikir oldular ve bu sorunun üstesinden şirketlerin oluşturacağı farkındalık ile gelinebileceğine karar kıldılar. Bilim Temelli Hedefler, şirketlerin iklim değişikliğini önlemek amacıyla emisyonlarını nasıl ve ne sürede azaltmaları gerektiğine rehberlik etmektedir. Ayrıca faaliyetlerini daha düşük karbon ayak izi doğrultusunda gerçekleştirebilmeleri için bir yol haritası çizmektedir. SBTi, şirketlere bilim temelli hedef belirleme konusunda öncülük ederek, net sıfır ekonomiye geçişte yararlardan faydalanmalarını, rekabet güçlerini artırmalarını ve iklim değişikliği ile daha dirençli mücadele vermelerini sağlıyorlar ve bu sayede şirketler küresel dönüşüme katılmış oluyorlar.
Girişim, çeşitli kaynaklar, çalıştaylar ve rehberlik hizmetleri sunarak işletmelerin bilim temelli hedefler belirlemelerine ve bu hedefleri yerine getirmelerine yardımcı olmaktadır. Hedefleri bağımsız olarak değerlendiren ve onaylayan SBTi, işletmelerin hedeflerine ulaşmaları sürecindeki engellerin de kaldırılmasına destek olmaktadır. Girişimin genel amacı, bilim temelli hedeflerin standart iş uygulamaları haline gelmesini ve böylelikle dünya çapındaki şirketlerin sera gazı emisyonlarını azaltmak için önemli adımlar atmasını sağlamaktır.
Bilimsel Tabanlı Hedef (SBT) belirleme süreci başvuru, hedef belirleme, doğrulama, duyuru, takip olmak üzere 5 aşamadan oluşur.
Bilimsel Tabanlı Hedef (SBT) belirleme süreci aşamaları.
Bilimsel Temelli Hedefler Girişimi, kurumsal dönüşüme yol haritası sunarak firmaların regülasyonlara uyum, rekabet avantajı kazanma, marka itibarı artırma, inovasyon fırsatı yakalama gibi birçok avantajdan yararlanmasına katkı sağlamaktadır. Sürdürülebilirlik stratejilerini rasyonel bir şekilde gerçekleştiren firmalar, güncel gelişmeler ışığında geleceğe hazırlanması için gerekli olan adımları atarak yenilenen regülasyonlara kolayca uyum sağlama imkanı yakalamaktadır. Buna ek olarak iklim odaklı riskler karşısında geliştirilen stratejiler, kurumsal sürdürülebilirlik hedeflerini gerçekleştirmek için önemlidir. Çünkü firmalar gerçekleştirmiş oldukları tüm faaliyetlerini çevresel performans odağında geliştirmesi, rekabet avantajını sağlamaktadır. Çevresel performans artırımı sayesinde doğaya zarar vermeden üretim yapan firmaların çevre bilincine sağlamış olduğu büyük katkı sonucunda, tüketiciler iklim krizi mücadelesine katılan firmaları tercih etmektedir. Tercih edilen firmalardan olmak için kurumsal emisyonalar net sıfır çerçevesinde azaltılırken tüm kurumsal süreçlerin detaylı şekilde gözden geçirilip birçok iyileştirme, geliştirme ve inovasyon fırsatını yakalamak mümkündür.
Emisyonları azaltmaya yönelik bilime dayalı hedef yaklaşımı her ne kadar yeni bir uygulama olsa da, bu yaklaşımı kullanmanın ticari karlılık anlamında faydalı olduğunu gözler önüne seren birtakım çalışmalar mevcuttur. İşletmeler maliyetten tasarruf sağlarken, enerji verimliliğini artırmakta ve elde ettiği karları iyileştirebilmektedir. Buradaki en önemli hususlardan bir tanesi bilim temelli hedefler uzun vadeli bir sürdürülebilirlik vizyonu içerdiğinden dolayı şirketler kısa vadeli çözümlerin ötesinden düşünmelidir. Hedef belirleme süreci yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar, sivil toplum kuruluşları gibi kilit paydaşlar arasında şirketin itibarını artırmayı sağlayacaktır. Bununla sınırlı kalmayarak gelecekte iklim ile ilgili düzenlemeler öncesinde adımlar atan işletmeler, siyasetçileri etkilemek ve gelişen mevzuata cevap vermek için daha donanımlı olacaklardır. Zomer, McAllone ve Pigasso tarafından 2020 yılı ekim ayı itibariyle 1000’in üzerinde şirketin SBTi’ye katıldığı ifade edilmiş olup bu değerin her geçen gün arttığı açıkça ifade edilebilir. Ayrıca bu şirketlerin %40′ ının 1.5 °C’yi yakalamak yönünde SBTi tarafından onaylanmış hedeflere sahip olduğu da ifade edilmektedir.
Emisyon azaltma metodları çeşitlidir ve iş modeli yeniliği, tedarikçi katılımı, tedarik politikası ve seçimleri, müşteri katılımı, ürün ve hizmet tasarımı, operasyonel politikalar ve yatırım stratejisi ile ilgilidir. Bu kaldıraçlar arasında, ürün ve hizmet tasarımı, hem yukarı hem de aşağı yönde tüm değer zincirindeki emisyonları önemli ölçüde etkiler. Bu nedenle tasarım süreci, diğer azaltma önlemleriyle elde edilen sera gazı yoğunluğu azaltma aralığının tanımlanmasında çok önemli bir rol oynamaktadır. Sera gazı emisyonları, malzeme akışlarını daha verimli hale getirerek malzeme ve ürünlerin faydasını, ürünlerin değerini mümkün olduğunca uzun süre koruyarak bu etkiyi yaratacak kararların çoğunu ürün tasarımı sırasında vererek azaltılabilir. Döngüsel ekonomi, tasarım gereği onarıcı olan ve ürünleri, bileşenleri ve malzemeleri her zaman en yüksek fayda ve değerde tutmayı amaçlayan ekonomidir. Ürün tasarımı ile ilgili eylemleri, tüm sektörlerdeki iklim sorunlarının üstesinden gelmek için gerekli olarak kabul edilmiştir.
Sonuç olarak kurumsal iklim eylemi, düşük karbonlu bir ekonomiye geçişi desteklemede kritik öneme sahiptir. Firmaların sera gazı emisyonlarını bilime dayalı hedeflerle uyumlu olarak azaltmaları için kritik olarak belirlenen stratejiler arasında ürün ve hizmetlerinin tasarımı da yer almaktadır. Her ne kadar bu teorik olarak kabul edilse de, firmaların iklim riskleriyle başa çıkmak için ürün ve hizmet stratejilerini nasıl yenilediklerine ve firmaların sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerine ulaşmaları için hangi tasarım kollarını desteklediğine dair hala deneysel kanıt eksikliği bulunmaktadır. Hangi tasarım stratejilerinin kullanıldığına dair kanıt sağlamak ve şirketlerin tanımlanmış emisyon azaltma hedeflerine ulaşmalarına destek olmak literatüre ve uygulamaya katkıda bulunur. Diğer imalat firmaları tarafından hangi uygulamaların benimsendiğinin anlaşılması, gelecekte karbon emisyonlarını azaltma hedefleri belirlemeyi planlayan işletmelerdeki tasarımcılar ve stratejik karar vericilerle ilgilidir. Bununla birlikte, odak noktası çoğunlukla, tüm yaşam döngüsüne daha az odaklanarak, kaynak sağlama sürecinde ve ürün kullanımı sırasında verimliliği artırmaya odaklanmıştır. Dairesel stratejiler tarayıcısında önerilen stratejilerin çoğu analiz edilen raporlarda belirtilmiş olsa da, bunların hiçbiri imalat firmaları arasında kapsamlı bir şekilde uygulanmamıştır. Ayrıca, ürünlerin ve parçaların devridaimi yoluyla mevcut kullanım döngülerini genişleterek yeni kaynakların kullanımıyla ilgili emisyonları azaltmak için kalan fırsatlar vardır ve imalat firmaları hala bu stratejiden yararlanabilirler. Birden fazla stratejinin birleştirilmesi, yaygın olarak benimsenmemiş bir başka fırsattır ve şirketler, birden fazla stratejinin birleştirilmesiyle sağlanan sera gazı emisyon azaltımından yararlanabilirler.
Kaynakça:
[1] https://www.semtrio.com/blog/sbti-bilimsel-tabanli-hedefler-girisimi-nedir [2] http://www.dilekasan.com/bilim-temelli-hedefler-girisimi-sbti/ [3] https://www.taksimdanismanlik.com/bilim-temelli-hedefler-sbti/ [4] https://metsims.com/solution/bilimsel-tabanli-hedefler-science-based-targets/ [5] https://www.enexion.com.tr/hizmet/bilim-temelli-hedefler-sbti-science-based-targets-initiative-23 [6] https://www.foodmark.se/itc-content/uploads/2022/02/food-swe-001-off___target-validation-report.pdf [7] https://www.cambridge.org/core/journals/proceedings-of-the-design-society/article/to-what-extent-is-circular-product-design-supporting-carbon-reduction-strategies-an-analysis-of-nordic-manufacturing-firms-within-the-sciencebased-targets-initiative/7A283D1DB935E8A3E5BEFCF18E7C4CEB [8] https://sciencebasedtargets.org [9] Görsel Kaynak: https://ekolojika.com
