Denizlerimizi Tehdit Eden Gemi Kazaları

Deniz kirliliği, kimyasal, endüstriyel, tarımsal ve evsel atıkların denizlere dökülmesi veya karışması ile su birikintilerinde oluşan bir çevre kirliliği türüdür. Deniz kirliliğinin sebepleri arasında pek çoğu karadan kaynaklı olan kirleticiler bulunur. Bu kirleticilerin başlıcaları arasında sanayi tesislerinin atık deşarjı, tarım ilaçları ve gübrelerin nehirler aracılığıyla denizlere taşınması, plastik atıkların denizlere atılması gibi farklı nedenler bulunur. Tüm bunların yanında petrol sızıntısının deniz üzerindeki tahrip edici etkileri ihmal edilemez. Bu sızıntıların en büyük kaynağını gemi kazaları oluşturur. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yayınladığı istatistiklere göre 2018-2022 yılları arasında deniz kazalarının incelenmesiyle ilgili mevzuat kapsamında 144 adet Deniz Olayı, 234 Ciddi Deniz Kazası ve 62 Çok Ciddi Deniz Kazası olmak üzere 440 adet Deniz Olayı ve Deniz Kazası meydana gelmiştir. Bunlardan en yenisi geçtiğimiz günlerde Yassıada açıklarında Ahırkapı Demir Bölgesi’nde meydana gelen kuru yük gemisi ve konteyner gemisinin çarpışması oldu. Yapılan açıklamaya göre herhangi bir can kaybı ve çevre kirliliği gözlenmediği belirtildi. Ancak bu tarz gemi çarpışmalarının pek çoğunda gözlenen başta petrol olmak üzere kimyasal madde sızıntısından kaynaklanan deniz kirlenmesi gözlenmektedir.

Kayda geçmiş en büyük tanker sızıntısı 1979 yılında Karayip Denizi’nde çarpışan Atlantik İmparatoriçesi ve Ege Kaptanı gemilerinden kaynaklanmaktadır. 250.000 tondan fazla ham petrolün okyanusa dökülmesiyle sonuçlanan bu feci kaza ham petrolde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAHs) deniz yaşamına toksik etkisinin yanı sıra temizlenmeleri çok güç olması ve deniz tabanında yıllarca kalabilmesi sebebiyle sadece deniz suyunu kirletmekle kalmamış, deniz tabanına, su altı ekosistemine ve su kalitesine zarar vermiştir.

Gerçekleşmesi durumunda yıkıcı etkilerinin oldukça fazla olduğu gemi kazalarının başlıca nedenleri arasında gemi kaptanları ve mürettebatı tarafından alınan yanlış kararlar, yanlış manevralar ve yanlış navigasyon uygulamaları; zorlayıcı hava ve deniz koşulları olduğu gibi geminin motorlarında ve diğer sistemlerinde ortaya çıkan teknik arızalar da başlıca kaza sebeplerini oluşturur. Gemi kazalarını önlemek için gerekli tedbirlerin özenli bir şekilde alınması hem gemi güvenliğini artırmak hem de oluşabilecek zararı en aza indirmek için oldukça elzem bir durumdur. Gemi bakımlarının düzenli olarak yapılması ve insani hataları en aza indirmek için verilecek eğitim ve sertifikasyonların zorunluluğu alınabilecek tedbirlerden bazılarıdır. Ayrıca, gerekli birimlerin denetim konusu üzerindeki hassasiyetleri canlıların yaşayabileceği başka bir dünyanın olmadığı bu evrende çevremizi korumaya yönelik önemli bir adımı teşkil etmektedir.