Evlerimizde kahvemizi yudumlayıp, çikolatamızdan bir parça alırken okuduğumuz iklim krizi haberlerinin bu keyfi elimizden alacağı aklımıza gelmeyebilir. Fakat dünyanın düzenini yeniden şekillendiren iklim krizi, hayatımızın her noktasında büyük bir etkiye sahiptir.
Öncelikle bu yolculuğa kahve çekirdeğinin yetişeceği en uygun ortamı anlamakla başlayalım. Kahve çekirdeği, kahve meyvesinin çekirdeklerinden üretilir. Yeşil yapraklı, kırmızı meyveli ve beyaz çiçekli kahve ağacı; oğlak ve yengeç dönenceleri arasındaki tropikal iklim bölgelerinde yetişir. Düzenli olarak yağış alan ve sıcaklık farkının çok olmadığı, yüksek rakımlı bölgeler kahve yetiştirmek için en ideal bölgelerdir.
Kahve çekirdeği oldukça hassas bir yapıda olduğundan değişen iklim koşulları, kahve üretimini oldukça etkilemektedir. International Research Institute for Climate and Society’de yayınlanan bir araştırmaya göre iklim koşullarının üretimi etkilediği bir ülke olan Meksika’da, değişen hava koşulları ve artan sıcaklıklar kahveyi yaprak pasına maruz bıraktı. 2012 yılındaki bir salgında mantar, üreticilerin kahve mahsulünün yaklaşık %40’ını yok etti. Kahve üretiminde büyük etkisi olan Afrika’yı da iklim krizi vurmuş bulunmakta. Artan sıcaklıklar, haşere salgınları, uzun kurak dönemler veya ani sağanak yağmurlar hasatları azaltmaya devam ediyor.
2050 yılına gelindiğinde iklim değişikliğiyle beraber artan sıcaklıklarla tropikal yiyeceklerin yetiştiği bölgelerin daha kuzeye doğru kayacağı öngörülüyor. Kahve yetiştirmek için uygun arazi alanında da genel bir düşüş beklenmekte. Özellikle National Geographic’ten alınan verilere göre dünyanın en büyük beş kahve üreticisinden dördünün (Brezilya, Vietnam, Kolombiya ve Endonezya) kahve üretiminde iklim değişikliğinden dolayı riske girdiği bilinmekte..
Gelelim kimi zaman üzüntülerimize kimi zaman sevinçlerimize eşlik eden, iklim krizinden nasibini almış çikolataya.
Bu kadar çok talep varken ve çikolataların bitme ihtimalini düşünmezken iklim krizi çikolatanın hammaddesi olan kakaoyu da vurmuş bulunmakta. Çikolataya ulaşmak bu kadar kolayken, çikolatanın üretimi de çok kolay gibi görünebilir. Fakat bir kakao meyvesinden yalnızca yaklaşık bir paket çikolataya yetecek kadar kakao çekirdeği çıktığını düşünürsek hal pek de böyle sayılmaz. Kakao ağacı aynı kahve gibi tropik bölgelerde yetişmeye uygun ve yaşam alanı oldukça dardır, her bölgede yetişemez. Ekvatorun 10 derece kuzeyi ile 10 derece güneyi arasındaki dar bir şeritte üretilmekte. Homojen sıcaklıklarda, yüksek nemin, bol yağmurun olduğu, nitrojen açısından zengin topraklarda yetişir. Ayrıca kakao yetiştirmek de oldukça emek isteyen bir süreç. Dünyanın önde gelen kakao üreticileri Fildişi Sahili, Nijerya, Brezilya, Gana ve Endonezya’dır. Ancak Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) İklim Değişikliği 2014: Etkiler, Uyum ve Güvenlik Açığı raporunda vurgulanan araştırma, “işlerin her zamanki gibi” bir senaryo altında, bu ülkelerin 2,1°C (3,8°F) artış yaşayacağını gösteriyor. 2050 yılına kadar -kahve üretimindeki riskten bahsetmiştik -kakao için de sıcaklık artışıyla beraber üretim yapılacak bölgelerin azalması söz konusu.
İklim krizinin çikolatamıza ve kahvemize dokunmaması için neler yapabiliriz dersek ilk olarak sürdürülebilir ve organik tarım yöntemleriyle üretim yapılması fayda sağlar. Bu sayede toprak ve su kaynakları korunur ve verim de dolayısıyla artar.
Diğer bir iklim kriziyle mücadelede önemli rol oynayan adım geri dönüşüme gidilmesidir. Hem kahvede hem çikolatada geri dönüşümlü malzemeler kullanıldığında enerji ve atık sarfiyatının önüne geçilmiş olur ve doğaya verilen zarar en aza indirilmeye çalışılır.
Kaynakça:
[1] https://news.climate.columbia.edu/2021/06/21/is-climate-change-putting-the-future-of-coffee-at-risk/
[2] https://theconversation.com/heres-how-your-cup-of-coffee-contributes-to-climate-change-196648
[5] https://coffeemag.com.tr/kahve-agaci/
[6] https://www.rainforest-alliance.org/species/coffee/
[7] https://www.climate.gov/news-features/climate-and/climate-chocolate
