İlk olarak 1987’de Brundtland Raporu’nda bahsedilen sürdürülebilirliğin üç boyutu çevre, sosyal ve ekonomidir. Sürdürülebilir kalkınma bu üç temel konu üzerine inşa edilmiştir. Sürdürülebilir kalkınmanın 3 temel konusu olan çevre, sosyal ve ekonominin birbiriyle aynı düzeyde etkileşim halinde olduğu görülmektedir. Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma ise bu üç konunun kesişimidir. Sürdürülebilir kalkınmanın 3 temel konusu, Birleşmiş Milletler Binyıl Bildirgesi tarafından ana hatlarıyla belirlenmiş ve bugün itibari ile sürdürülebilir kalkınmayı anlamak ve değerlendirmek için en popüler model temsil edilmiştir.
Sürdürülebilirliğin üç boyutu çevre, sosyal ve ekonomi. [3]
Sürdürülebilirliğin 3 temel konusu etkileşim halindedir ve bu konular birbiri ile kesişime sahiptir. Toplumsal huzursuzluk sorunu artana kadar çevresel ve ekonomik sürdürülebilirlik canlıların yaşam koşullarını uygun hale getirmek için birleşir. Mali açıdan tükenene kadar çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik canlıların yaşam koşullarını katlanılabilir kılmak için birleşir. Dünya’nın insan yaşamını sürdüremeyeceği noktaya gelene kadar ise ekonomik sürdürülebilirlik canlıların yaşam koşullarını adil bir hale getirmek için birleşir.
ÇEVRE
Su kaynakları, arazi, ormanlar, hava, doğal kaynaklar ve vahşi yaşamın yönetimi gibi çevresel olay ve sorunlara çözüm bulmak için kullanılan yönetmelikleri, yasaları ve diğer araçları içerir. Çevre yönetimi, sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmak için toprak, su ve emisyonlar gibi kaynakların tahsisini yüksek düzeyde yönetmek için Çevre Bilimi ve Koruma Biyolojisi gibi bilim alanlarından yararlanır. Burada ekosistemin esnekliğini ve insan faaliyetlerinden kaynaklanan rahatsızlıkları absorbe etme kapasitelerini de hesaba katar.
Çevresel sürdürülebilirlik için verilebilecek bazı örnekler:
- Doğal enerji ve tarımsal kaynakların korunması,
- Karbon ayak izini değerlendirmek ve toplam sera gazı emisyonlarını azaltmak. Daha fazla sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak,
- Su kıtlığını önlemek, su israfından kaçınmak,
- Genel anlamda atık azaltımı
SOSYAL
Sosyal sorunları destekleyen girişimler, kamu politikaları, planlama ve düzenlemeleri ifade eder. Sosyal boyut tüm insan faaliyetlerini etkilediği için sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik ve çevresel boyutlarıyla güçlü bir şekilde bağlantılıdır.
Sosyal sürdürülebilirlik için verilebilecek bazı örnekler:
- Yoksullukla mücadele,
- Sosyal adalet,
- Barış,
- Çeşitliliği teşvik etme,
- Yaşam kalitesi,
- Sağlık hizmetlerine erişim,
- Eğitim,
- Toplum gelişimi,
- Kültürel miras ve din (bazı yönleri)
EKONOMİ
Şirketlerin ekonomik kalkınma ve büyümeye katkıda bulunma yeteneklerine dayanmaktadır. Üretimlerinden kaynaklanan riskleri sınırlayarak çevrenin korunmasını teşvik edilmelidir. Ürünlerin geri dönüşümü ve yenilenebilir enerjinin kullanımı bu nedenle ekonomik ayağın gelişiminin temel yönleridir.
Döngüsel Ekonomi:
Ekonomik sürdürülebilirlik döngüsel ekonomiyi öngörür. Mevcut ekonomi modelinde üretim düz bir çizgidir. Ürün yapımı, bu süreçte kaynak israfı ve kirletilmesi, ürünün kirleticiye ulaştırılması aşamasında kaynak israfı ve kirletilmesi gibi sorunlar vardır. Kullanıcılar ürünü verebilir veya satabilir. Bu süreçte ürün yıpranır ve ürüne ilgi azalır, elden çıkarma sorunu ile yüzleşir ve çöp olur. Ürünü depolama yapma veya çöp olarak elden çıkarmada daha fazla atık ve kirliliğe sebep olmaktadır. Buna lineer ekonomi denir.
Döngüsel ekonomide atık ve kirlilik azaltımı/ortadan kaldırılması hedeflenir. Döngüsel ekonomide üreticiler ürünlerini dayanıklılık ve yeniden kullanım için tasarlar. Ürünler yıpranmışsa onarılmasını, yeniden üretilmesini veya bileşenlerini/malzemelerini başka bir ürün ya da aynı ürün için yeniden kullanmayı öngörür.
Lineer Ekonomi ve Döngüsel Ekonomi Arasındaki Farklar [3]
Kaynakça:
[1] https://glasshape.co.nz/about-us/sustainability/ [2] https://circularecology.com/sustainability-and-sustainable-development.html [3] https://sustainability-success.com/circular-economy/
